Levend verlies of anticiperend rouwen is een vorm van rouw die je ervaart wanneer jouw naaste, of jijzelf, een chronische ziekte of een beperking heeft en levenslang inlevert op functionaliteit. Ook bij rouw om dementie spreken we van levend verlies.

Bijvoorbeeld omdat je door een ongeluk niet meer mobiel bent.
Of wanneer je een kind hebt met een ernstige beperking, die misschien nooit de ‘normale’ ontwikkeling tot een gezonde volwassene zal doormaken.
Of wanneer er sprake is van dementie bij een naaste, waarbij het voelt alsof je elke dag weer opnieuw een stukje afscheid neemt.

Anticiperend rouwen is alsof je een voorschot neemt op de dood. Want hoewel je je soms wanhopig vasthoudt aan wat er nog is, weet je ook dat de dood er onherroepelijk aankomt.

Het gaat ook over “wat had kunnen zijn”… Over afscheid nemen van een toekomst die anders is als waar je op hoopte of had verwacht. Over je realiseren dat de toekomst onherroepelijk is veranderd.

Levend verlies lijkt chronisch, zij komt telkens terug. Waar de naaste met dementie in de beginfase nog veel dingen zelf kan zie je naarmate men verder in de dementie komt gedragsveranderingen, afnemen van functionaliteit, desoriëntatie, het niet meer herkennen van de (achter)kleinkinderen en uiteindelijk ook het niet meer herkennen van de partner, zus, broer of kinderen.
En elke stap in de achteruitgang gaat opnieuw gepaard met verlies, met rouw.

Levend verlies is voor de omgeving minder grijpbaar. De situatie is toch zoals het is. Je weet toch dat er sprake is van dementie? Alsof daarmee de impact op het telkens weer inleveren afneemt. Of “Het is toch fijn dat hij nu in een verpleeghuis woont” of “Fijn dat er nu hulp is”.

En er is soms zo weinig tijd om te rouwen, wanneer ook nog zoveel praktische zaken geregeld moeten worden, er tijd beschikbaar moet zijn voor de naaste met dementie en er ook nog een eigen leven is.